KhoGameHub – Diễn đàn Công Nghệ & Gaming, nơi chia sẻ trò chơi PC, Console, Retro online và phần mềm hữu ích

Trò chơi roguelike và roguelite bỗng nhiều màu sắc đen tối, máu me hơn trước — nhưng tại sao? Những năm gần đây, thể loại này trở nên phổ biến với hàng loạt sản phẩm mang tính thử thách, thường kèm hình ảnh bạo lực rõ rệt. Nguyên do không chỉ đến từ xu hướng thẩm mỹ mà còn xuất phát từ cơ chế game, thị trường indie và cách người chơi tương tác với nội dung ngẫu nhiên.

Nguyên nhân của trào lưu 'đẫm máu' Có vài yếu tố hợp lực khiến nhiều tựa roguelike/roguelite trông bạo liệt hơn. Trước hết, tính ngẫu nhiên và chu kỳ chết — làm lại (permadeath hoặc bán-permadeath) thúc đẩy các nhà phát triển tạo ra trải nghiệm xốc mạnh, cảm giác thắng thua rõ ràng và phần thưởng tức thì khi vượt khó. Hình ảnh máu me, âm thanh va chạm và hiệu ứng thị giác tăng cảm giác căng thẳng, giúp khoảnh khắc 'chết đi sống lại' trở nên ấn tượng hơn.

Thứ hai, dòng game này chiếm ưu thế trong cộng đồng indie, nơi kinh phí hạn chế khiến đội ngũ ưu tiên cơ chế chơi sâu thay vì cốt truyện dài. Việc tập trung vào gameplay ngắn, tái chơi cao hợp với phong cách bạo lực trực quan, vốn dễ tiếp cận và quảng bá qua những đoạn video ngắn trên mạng xã hội và livestream.

Thứ ba, ảnh hưởng từ các bản hit thương mại và mô phỏng cổ điển: tên tuổi như Rogue, NetHack, rồi các bản modern như The Binding of Isaac hay Hades, đều để lại dấu ấn về cách trình bày và nhịp độ. Những tựa thành công này khuyến khích nhà phát triển khác học theo — cả về mặt cơ chế lẫn phong cách nghệ thuật.

Thế nào là một game roguish thực sự? Khái niệm 'roguish' rộng và thường xuyên bị lẫn lộn. Trong giới học thuật và báo chí game, người ta phân biệt rõ roguelike truyền thống và roguelite lai tạp, nhưng có những đặc trưng chung thường gặp:

• Khởi tạo ngẫu nhiên (procedural generation): cấp độ, quái, hoặc vật phẩm được sinh lại mỗi ván, giúp trải nghiệm tươi mới.
• Hệ quả của cái chết (permadeath/bán-permadeath): cái chết có trọng lượng — người chơi mất tiến trình hoặc bị phạt nặng, tạo căng thẳng và giá trị cho quyết định.
• Tập trung vào gameplay lặp lại và học theo thất bại: kĩ năng và chiến lược của người chơi tiến bộ qua nhiều lần thử.
• Quản lý tài nguyên và rủi ro: lựa chọn mạo hiểm so với an toàn là cốt lõi trải nghiệm.

Nhiều game hiện đại bớt cứng nhắc so với định nghĩa 'Berlin Interpretation' về roguelike, tạo ra lớp roguelite bao gồm yếu tố tạm lưu tiến trình, hệ thống thăng cấp kéo dài qua nhiều lần chơi, hoặc cơ chế meta-progression. Những biến thể này làm thể loại dễ tiếp cận hơn nhưng cũng khiến ranh giới 'roguish' mơ hồ.

Tác động tới ngành và người chơi Các yếu tố bạo lực trong roguelike/roguelite không nhất thiết nhằm câu like mà còn là công cụ thiết kế: tăng phản hồi cảm xúc, làm nổi bật kết quả chiến thuật, và tạo dấu ấn cho khoảnh khắc chiến thắng. Dẫu vậy, không phải mọi game roguish đều chọn con đường này — nhiều tựa vẫn ưu tiên tông nghệ thuật tối giản hoặc hài hước, và vẫn giữ vững tinh thần ngẫu nhiên, khó khăn và tái chơi cao.

Kết lại Sự lan rộng của roguelike/roguelite 'đẫm máu' là kết quả của lựa chọn thiết kế, thị trường indie, ảnh hưởng từ các hit trước đó và nhu cầu tạo khoảnh khắc cảm xúc mạnh cho người chơi. Cốt lõi làm nên tính roguish vẫn là ngẫu nhiên, rủi ro, hậu quả của cái chết và khả năng tái chơi. Để đọc thêm, bạn có thể tham khảo bài phân tích từ Rock Paper Shotgun: Why are there so many bloody roguelikes or roguelites?, cùng các nguồn nền tảng như Wikipedia - Roguelike và bài viết chuyên sâu trên PC Gamer - What is a roguelike? để mở rộng hiểu biết.