KhoGameHub – Diễn đàn Công Nghệ & Gaming, nơi chia sẻ game PC, console, retro online và phần mềm hữu ích

Trong vài năm qua, Liên minh châu Âu đã xuất hiện với tham vọng xây dựng một mô hình quản trị số độc lập — nhấn mạnh quyền riêng tư, an toàn và 'chủ quyền kỹ thuật số'. Tuy nhiên, những diễn biến gần đây cho thấy sự dịch chuyển rõ rệt: từ luật pháp AI toàn diện đến việc phối hợp với Mỹ về các giới hạn xuất khẩu chip, châu Âu ngày càng hòa nhịp với chiến lược công nghệ của Hoa Kỳ.

Đạo luật AI (AI Act) của EU, vốn được trình bày là khuôn khổ quy định chặt chẽ nhất dành cho trí tuệ nhân tạo trên thế giới, thể hiện tinh thần bảo vệ người dùng. Nhưng trong quá trình soạn thảo và đàm phán, các thỏa hiệp giữa các quốc gia thành viên và áp lực từ các doanh nghiệp công nghệ lớn của Mỹ đã khiến nhiều điểm quan trọng bị làm mềm. Cùng lúc, hợp tác giữa EU và Mỹ trong các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao — đặc biệt là chip và thiết kế bán dẫn — phản ánh ưu tiên an ninh quốc gia vượt lên trên tham vọng 'độc lập kỹ thuật số'.

Hành động chung về kiểm soát xuất khẩu, được công bố sau các cuộc tham vấn song phương, nhằm ngăn chặn việc chuyển giao công nghệ quan trọng tới Trung Quốc và các đối tác quân sự tiềm năng. Những biện pháp này cho thấy châu Âu sẵn sàng chấp nhận một khuôn khổ an ninh do Washington dẫn dắt, thay vì phát triển một chính sách riêng biệt hoàn toàn.

Sự hội tụ giữa hai bờ Đại Tây Dương có ảnh hưởng đa chiều. Với các tập đoàn công nghệ lớn, đặc biệt từ Silicon Valley, đây là tin mừng: một khung quy định thống nhất giảm bớt chi phí tuân thủ đa dạng và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, các doanh nghiệp châu Âu nhỏ hơn lo ngại họ sẽ bị áp lực cạnh tranh gia tăng nếu tiêu chuẩn an ninh và tiêu chuẩn kỹ thuật do Mỹ đề xuất không tương thích với năng lực sản xuất nội địa.

Về quyền công dân, một số nhà hoạt động xã hội cảnh báo rằng việc bắt tay với chiến lược an ninh của Mỹ có thể làm suy yếu các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư vốn là điểm mạnh của châu Âu. Ví dụ, những ngoại lệ an ninh quốc gia để chia sẻ dữ liệu hoặc giám sát công nghệ có thể xói mòn các rào cản pháp lý trước đây được thiết kế để bảo vệ người dùng.

Trong nội bộ EU, quan điểm không đồng nhất vẫn tồn tại. Các nước có nền công nghiệp bán dẫn và công nghệ mạnh hơn thường ủng hộ liên minh chiến lược với Mỹ, trong khi các quốc gia muốn bảo vệ quyền dữ liệu và chủ quyền kỹ thuật số thể hiện thái độ dè dặt. Kết quả là các chính sách cuối cùng thường là sự thỏa hiệp giữa lợi ích kinh tế, an ninh và giá trị dân chủ.

Trong dài hạn, hướng dịch chuyển này có thể dẫn tới một hệ sinh thái toàn cầu nơi tiêu chuẩn kỹ thuật và an ninh được thống nhất hơn, nhưng cũng đặt ra thách thức cho sự đa dạng mô hình quản trị. Các quyết định tiếp theo của EU về việc cân bằng giữa hợp tác an ninh và bảo vệ giá trị xã hội sẽ quyết định liệu 'bước nghiêng' này là tạm thời hay là một thay đổi chiến lược lâu dài.

• Wired: Europe Bends to US Digital Policies
• Politico: EU-US chip export controls
• Financial Times: coverage on EU tech policy
• The Verge: Giải thích về AI Act

Kết luận: Châu Âu không đơn thuần 'bắt chước' Washington, mà đang tái cân bằng giữa an ninh, tăng trưởng công nghệ và giá trị cơ bản. Sự hợp tác hay đồng thuận với Mỹ trong những vấn đề then chốt sẽ tiếp tục định hình bộ khung pháp lý cho kỹ thuật số trong thập kỷ tới.