KhoGameHub – Diễn đàn Công Nghệ & Gaming, nơi chia sẻ trò chơi PC, Console, Retro online và phần mềm hữu ích

Một gợi mở kỳ quặc nhà phát triển để lại

Trong hơn ba thập kỷ, một đoạn văn được cho là từ một tập tin trợ giúp MS-DOS đã gieo vào cộng đồng lập trình và mạng Internet một câu chuyện khó tin: một tần số âm thanh nhất định, khớp với tần số cộng hưởng của khoang hộp sọ gà, có thể khiến đầu gà vỡ tung. Nội dung này, xuất hiện như một “true story” trong tài liệu đi kèm phần mềm thời kỳ MS-DOS, dần trở thành một urban legend lan truyền trên diễn đàn, các bài đăng mạng xã hội và các bản sao tài liệu kỹ thuật.

Nguồn gốc và cách câu chuyện phát tán

Gốc rễ của câu chuyện được truy tìm đến một file trợ giúp đi kèm sản phẩm phát triển phần mềm bán lẻ từ cuối thập niên 1980 - đầu 1990. Nội dung được trình bày dưới dạng một “true story” ngắn, nhiều khả năng được viết với giọng châm biếm hoặc như một easter egg dành cho người đọc tò mò. Tuy nhiên, khi những đoạn văn bản này được sao chép và chia sẻ qua các bản sao tài liệu, diễn đàn và trang web, bối cảnh đùa cợt ban đầu nhanh chóng bị mất đi. Kết quả là thông tin trở thành một lời kể dường như có thật, đủ để kích hoạt sự quan tâm và lan truyền trong cộng đồng.

Khoa học đứng về đâu?

Về mặt vật lý, khái niệm cộng hưởng là có thực: mọi cấu trúc có tần số cộng hưởng riêng và nếu bị kích thích đúng tần số có thể dao động mạnh hơn. Tuy nhiên, để một tần số âm thanh duy nhất làm “vỡ tung” hộp sọ hay làm đầu một con gà nổ tung là điều vô cùng không hợp lý khi xét đến cấu trúc sinh học và năng lượng cần thiết. Mô sống, mô mềm và xương hấp thụ năng lượng, làm giảm biên độ dao động; để đạt được mức phá hủy cần thiết, nguồn âm thanh phải có cường độ cực lớn và có sự tương tác phức tạp hơn nhiều so với một sóng âm đơn lẻ.

Chuyên gia vật lý và sinh học thường nhấn mạnh rằng các hiện tượng phá hủy do cộng hưởng trong thực tế đòi hỏi điều kiện đặc thù, nguồn năng lượng rất lớn, hoặc các cơ chế khác như dao động cơ học liên tục có biên độ lớn (ví dụ: một số hiện tượng trong kỹ thuật cấu trúc), chứ không phải lời đồn về tần số “bí mật” dễ gây thảm họa với động vật.

Tác động và bài học truyền thông

Dù thiếu bằng chứng khoa học, truyền thuyết về tần số hộp sọ gà đã trở thành ví dụ điển hình cho cách một mẩu thông tin nhỏ, thiếu ngữ cảnh, có thể phát triển thành urban legend. Các lập trình viên, người dùng Internet và biên tập viên kỹ thuật đã từng gặp những trường hợp tương tự: chú thích hài hước trong tài liệu kỹ thuật, câu chuyện bên lề hoặc easter egg có thể bị tách ra, sao chép và coi là thông tin nghiêm túc khi tới tay khán giả rộng hơn.

Để độc giả quan tâm, bài viết điều tra từ PC Gamer cung cấp bối cảnh lịch sử và cách câu chuyện lan truyền trên mạng — bạn có thể đọc thêm tại: PC Gamer — The chicken skull resonant frequency urban legend. Ngoài ra, các nguồn tham khảo rộng hơn về khái niệm cộng hưởng và hiện tượng urban legend có thể tìm hiểu tại Wikipedia — Resonance và Wikipedia — Urban legend. Độc giả muốn kiểm chứng tài liệu gốc của phần mềm thời MS-DOS có thể tra cứu các bản lưu trữ tài liệu phần mềm trên Internet Archive: Internet Archive — Borland C++ help files.

Kết luận ngắn gọn

Câu chuyện về “tần số cộng hưởng hộp sọ gà” là minh chứng cho một hiện tượng truyền thông: một mẩu thông tin hài hước, thiếu ngữ cảnh, có thể tồn tại như một huyền thoại khi được tái bản vô tội vạ. Về phương diện khoa học, không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy một tần số âm thanh đơn lẻ có thể khiến đầu gà nổ tung trong điều kiện bình thường. Thay vào đó, đây là lời nhắc nhở cần thận trọng với nguồn gốc tin tức kỹ thuật và giá trị của việc tra cứu, đối chiếu trước khi chấp nhận thông tin truyền miệng.