Post #2855469 - 28/11/2025 12:00:00

Văn phòng sáng chế Mỹ: Generative AI chỉ là một công cụ như bao công cụ khác

Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ (USPTO) vừa phát hành hướng dẫn nhấn mạnh rằng các hệ thống tạo sinh (generative AI) nên được xem như một trong những công cụ mà nhà phát minh sử dụng, chứ không phải là nhà phát minh độc lập.

Trong một loạt văn bản và hướng dẫn công khai, USPTO cho rằng việc sử dụng công cụ AI để đề xuất ý tưởng, sinh nội dung hoặc hỗ trợ thiết kế không tự động làm mất quyền sáng chế của một phát minh nếu vẫn có sự can thiệp, hướng dẫn và đóng góp rõ ràng từ con người. Quan điểm này một lần nữa đặt ra ranh giới giữa công cụ hỗ trợ và tư cách tác giả/tác nhân pháp lý — một chủ đề đã gây tranh luận toàn cầu trong những năm gần đây.

Văn phòng sáng chế Mỹ: Generative AI chỉ là một công cụ như bao công cụ khác

Nội dung chính: những điểm quyết định của hướng dẫn

USPTO nhắc lại nguyên tắc cơ bản: quyền sáng chế gắn với con người hoặc nhóm người có đóng góp sáng tạo. Văn phòng nêu rõ rằng, giống như máy tính, phần mềm hỗ trợ thiết kế hay công cụ phân tích, generative AI có thể tạo đầu mối ý tưởng nhưng không tự động trở thành "tác giả" hay "nhà phát minh" theo luật sáng chế hiện hành.

  • Nhà phát minh phải có đóng góp trí tuệ có thể xác định được; việc chấp nhận hoặc chỉnh sửa kết quả do AI sinh ra có thể được tính là đóng góp của con người nếu nó rõ ràng và mang tính sáng tạo.
  • Việc dựa hoàn toàn vào đầu ra AI mà không có sự can thiệp hữu ý của con người có thể khiến văn bản yêu cầu cấp bằng khó đáp ứng tiêu chuẩn inventorship.
  • USPTO khuyến cáo người nộp đơn khai báo rõ ràng về vai trò của công cụ AI trong quy trình phát triển để giúp đánh giá nguồn gốc sáng chế.

Quan điểm này phản ánh các phán quyết trước đó ở Hoa Kỳ và châu Âu liên quan tới các nỗ lực đăng ký sáng chế cho hệ thống AI như DABUS, nơi các cơ quan cấp bằng đều khẳng định chỉ có con người mới có thể là nhà phát minh theo khuôn khổ pháp lý hiện hành.

Hệ quả thực tế cho doanh nghiệp và nhà phát minh

Đối với công ty phần mềm, studio phát triển game hay các nhóm R&D, hướng dẫn của USPTO mang tính chỉ đường: tiếp tục dùng AI để tăng tốc ý tưởng và tạo nguyên mẫu, nhưng ghi lại rõ ràng vai trò của con người trong quy trình. Tài liệu mô tả, bản ghi phiên làm việc, và bằng chứng chỉnh sửa hoặc tối ưu hóa đầu ra AI sẽ có giá trị khi nộp hồ sơ sáng chế.

Bên cạnh đó, luật sư về sở hữu trí tuệ cảnh báo rằng mặc dù hướng dẫn tạo sự rõ ràng hơn, các tranh cãi pháp lý về ranh giới inventorship có thể tiếp tục khi công nghệ AI trở nên tự động và phức tạp hơn. Do đó, hồ sơ nội bộ minh bạch và quy trình kiểm soát chất lượng sẽ là biện pháp phòng ngừa quan trọng.

Phản ứng và nguồn tham khảo

Nhiều chuyên gia trong ngành đón nhận hướng dẫn với thái độ cân nhắc: vừa ghi nhận sự cần thiết phải cập nhật thực tiễn, vừa nhấn mạnh cần sửa đổi luật nếu xã hội muốn mở rộng tư cách pháp lý cho các hệ thống tự động trong tương lai. Độc giả có thể tham khảo thêm thông tin chi tiết tại các nguồn sau:

Tổng kết: hướng dẫn làm rõ nhưng không giải quyết mọi vấn đề

Với quan điểm rằng generative AI là "một công cụ trong dây công cụ của nhà phát minh", USPTO cung cấp thêm tính chắc chắn cho doanh nghiệp và nhà nghiên cứu đang sử dụng AI. Tuy nhiên, giấy tờ pháp lý này không phải là đỉnh điểm của cuộc tranh luận: các câu hỏi về giới hạn trách nhiệm, quyền sở hữu dữ liệu và khả năng sửa đổi luật để ứng xử với trí tuệ nhân tạo ở cấp độ cao hơn vẫn còn mở. Các bên liên quan nên theo dõi thêm các cập nhật chính thức và cân nhắc điều chỉnh quy trình nội bộ để phù hợp với tiêu chuẩn chứng minh nguồn gốc ý tưởng và đóng góp của con người.

🌐 Translate this article to English