KhoGameHub – Diễn đàn Công Nghệ & Gaming, nơi chia sẻ game PC, console, retro online và phần mềm hữu ích

Dữ liệu theo dõi doanh số phần mềm trò chơi ở thị trường Mỹ vừa ghi nhận một tín hiệu rõ rệt của thời đại kỹ thuật số: tựa game sáng tạo của Maxis, Spore (phát hành 2008), chỉ có một bản sao vật lý được bán trong tháng vừa qua. Thông tin này xuất phát từ báo cáo doanh số bán lẻ cho các phiên bản vật lý, vốn phản ánh phần nhỏ trong tổng doanh thu khi kênh phân phối kỹ thuật số ngày càng chiếm ưu thế.

Báo cáo cho thấy một số tựa game cũ hoặc ít được tái phát hành trên đĩa đang rơi vào cảnh bán ế ở kênh bán lẻ truyền thống. Spore, một sản phẩm từng nhận được nhiều chú ý vào thời điểm ra mắt nhờ ý tưởng thiết kế sinh vật và dựng thế giới theo ý người chơi, giờ đây trở thành ví dụ tiêu biểu cho sự thay đổi hành vi người tiêu dùng: nhiều nhà chơi chuyển sang mua bản số (digital) hoặc tìm kiếm các phiên bản đã qua sử dụng, trong khi bản phát hành vật lý ngày càng hiếm.

Con số 'một bản' được nhắc tới chỉ áp dụng cho các giao dịch tại điểm bán vật lý ở thị trường Mỹ trong tháng báo cáo, không phản ánh doanh số kỹ thuật số, lượt tải lại, hay các giao dịch trên nền tảng phân phối trực tuyến. Vì vậy, mặc dù cảnh báo về tình trạng ít người mua bản đĩa, dữ liệu này không đồng nghĩa với việc tựa game không có người chơi — nhiều trò cổ điển có cộng đồng hoạt động qua các nền tảng số hoặc bản phát hành tái bản.

Sự suy giảm doanh số vật lý là hệ quả của nhiều yếu tố. Thứ nhất, kênh phân phối số đã trở thành chuẩn mực: nền tảng như Steam, Origin và các cửa hàng console cung cấp cập nhật, tiện lợi và giá cả thường cạnh tranh. Thứ hai, nhà phát hành ít có động lực in lại các bản đĩa cho những tựa game cũ nếu nhu cầu ước tính thấp, bởi chi phí sản xuất, lưu kho và phân phối có thể vượt lợi nhuận.

Bên cạnh đó, nhiều bản vật lý từng có giá trị sưu tầm lại được người chơi lưu giữ hoặc giao dịch trên thị trường second-hand, khiến số lượng đĩa xuất hiện trong kênh bán lẻ mới giảm. Vấn đề bảo tồn trò chơi cũng nổi lên khi nhiều tựa game cũ chỉ còn tồn tại dưới dạng các bản số hoặc bị xóa khỏi cửa hàng kỹ thuật số theo thời gian.

Đối với người chơi, thông lệ mua game không còn gắn liền với đĩa nữa — điều này giúp tiếp cận nhanh nhưng cũng làm tăng rủi ro khi các nền tảng thay đổi chính sách hoặc gỡ bỏ sản phẩm. Đối với nhà sưu tập, thông tin 'một bản bán ra' có thể khiến giá trị của vài bản đĩa còn sót lại tăng lên ở thị trường cũ hoặc đấu giá. Tuy nhiên, giá trị sưu tầm thường chịu ảnh hưởng bởi tình trạng đĩa, hộp bìa, và sự hiếm có của phiên bản cụ thể.

Việc Spore — một tựa game ra mắt từ năm 2008 — chỉ bán một bản vật lý trong một tháng ở Mỹ không phải là câu chuyện riêng lẻ mà là biểu hiện của xu hướng dài hạn: doanh số vật lý co lại khi thị trường số vươn lên. Với những ai quan tâm tới lịch sử phát triển ngành game, bảo tồn phần mềm và thị trường sưu tập, dữ liệu này là minh chứng cho quá trình chuyển đổi mô hình phân phối và hành vi tiêu dùng trong ngành công nghiệp trò chơi.

Để đọc thêm về báo cáo và danh sách các tựa game có doanh số vật lý thấp gần đây, bạn có thể tham khảo bài viết gốc tại TechSpot: TechSpot - Spore among games sold single physical copy. Thông tin nền về tựa game cũng có thể tìm thấy ở trang tham khảo chung: Wikipedia - Spore. Ngoài ra, các bài phân tích về xu hướng doanh số vật lý so với kỹ thuật số có thể tham khảo tại các trang tin ngành như GamesIndustry.biz hoặc báo cáo thị trường từ các dịch vụ chuyên theo dõi doanh số.