Joined: 01/09/2017
Tiểu hành tinh có thể trở thành ‘mặt trăng tạm thời’ rồi thành nguy cơ va chạm

Gần đây, cộng đồng thiên văn học quốc tế đặt nhiều chú ý lên tiểu hành tinh mang mã 2022 RD2 — một viên đá không gian nhỏ bay gần quỹ đạo Trái Đất, có thể tạm thời bị hút vào quỹ đạo vòng quanh hành tinh trước khi một số kịch bản dẫn tới rủi ro va chạm. Phát hiện và tính toán quỹ đạo sơ bộ đã khiến các nhà khoa học cân nhắc khả năng “mặt trăng nhỏ” tạm thời, cũng như những hệ quả có thể phát sinh.
2022 RD2 là một vật thể nhỏ, chỉ vài mét đến vài chục mét đường kính theo ước tính ban đầu, nên không nằm trong nhóm các tiểu hành tinh lớn gây nguy cơ toàn cầu. Tuy nhiên, kích thước này vẫn đủ để tạo ra tổn thất cục bộ nếu va chạm với bề mặt Trái Đất. Do quỹ đạo của nó cắt gần vùng ảnh hưởng của Trái Đất, các mô phỏng cho thấy có những thời điểm tiểu hành tinh có thể bị bắt tạm thời vào một quỹ đạo quanh Trái Đất — trở thành một “mặt trăng tạm thời” trong vài tháng hoặc vài năm — trước khi lại bị tống xuất ra không gian hoặc, trong kịch bản ít gặp hơn, rơi vào khí quyển.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng việc một vật thể nhỏ như 2022 RD2 bị bắt tạm thời rồi gây va chạm không phải là kịch bản có xác suất cao, nhưng cũng không thể loại trừ hoàn toàn. Xác suất va chạm phụ thuộc rất nhiều vào những quan sát bổ sung để xác định quỹ đạo chính xác hơn — mỗi phép đo mới giúp thu hẹp phạm vi dự báo. Nếu va chạm xảy ra, mức độ thiệt hại sẽ phụ thuộc vào kích thước, góc tiếp cận và điểm rơi; những vật thể nhỏ thường cháy rụi một phần hoặc hoàn toàn trong khí quyển, nhưng mảnh vỡ lớn vẫn có thể gây thiệt hại mặt đất như trường hợp một số thiên thạch trước đây.
Sự kiện với 2022 RD2 nhắc lại tầm quan trọng của mạng lưới quan sát thiên văn toàn cầu, từ các kính thiên văn quang học nghiệp dư đến hệ thống đài quan sát chuyên nghiệp và cơ sở dữ liệu như JPL Small-Body Database hay Minor Planet Center. Các nhóm theo dõi sử dụng quan sát tiếp nối để cải thiện ước lượng quỹ đạo và tính toán xác suất va chạm trong tương lai. Thông tin cập nhật không chỉ giúp đưa ra cảnh báo sớm nếu cần, mà còn cung cấp dữ liệu quý giá cho các chiến lược phòng vệ hành tinh tiềm năng.
Mặc dù ý tưởng một tiểu hành tinh trở thành “mặt trăng” tạm thời rồi có thể rơi xuống Trái Đất nghe phần nào gây lo lắng, hầu hết các chuyên gia đều kêu gọi tiếp cận với thái độ bình tĩnh và dựa trên dữ liệu. Việc tăng cường quan sát và cập nhật mô phỏng quỹ đạo là bước quan trọng nhất để xác định nguy cơ thật sự và thời điểm nếu có. Độc giả muốn tìm hiểu chi tiết hơn có thể tham khảo báo cáo và bài viết chuyên sâu tại Mashable về 2022 RD2 (https://mashable.com/article/asteroid-2022-rd2-mini-moon-potentially-hazardous), các tài nguyên phổ quát như Space.com về hiện tượng 'mini-moons' (https://www.space.com/mini-moons-earth-asteroids) và cơ sở dữ liệu thiên văn chính thức của NASA/JPL (https://ssd.jpl.nasa.gov/). Các nguồn này cung cấp tin tức cập nhật và phân tích chuyên sâu giúp hiểu rõ hơn về các kịch bản ở trên.