KhoGameHub – Diễn đàn Công Nghệ & Gaming, nơi chia sẻ game PC, console, retro online và phần mềm hữu ích

Thông báo của Microsoft khẳng định rằng ba phần Zork đầu tiên — vốn được biết đến như những tượng đài của thể loại interactive fiction trong thập niên 1980 — hiện có thể được truy cập, nghiên cứu và tái sử dụng bởi bất kỳ ai thông qua kho mã nguồn mở. Bản phát hành được thực hiện dưới giấy phép MIT, một trong những giấy phép mã nguồn mở phổ biến nhất, cho phép sao chép, sửa đổi và dùng lại mã trong cả dự án phi thương mại và thương mại với rất ít ràng buộc.

Theo thông tin công bố, Microsoft đã đưa mã nguồn lên một nền tảng chia sẻ mã (repository) công khai để người dùng, nhà nghiên cứu và nhà phát triển có thể tải về và đóng góp. Hành động này không chỉ dừng lại ở việc công bố mã: nó còn phản ánh xu hướng gia tăng của các công ty lớn trong việc giải phóng các tác phẩm phần mềm cũ nhằm mục đích bảo tồn di sản số, tạo điều kiện cho việc học tập lịch sử phát triển trò chơi và tạo cơ hội cho việc port, mod hoặc tích hợp vào các dự án mới.

Zork, được phát triển ban đầu bởi công ty Infocom, là một phần quan trọng trong lịch sử game tương tác. Ba phần Zork I, II và III đóng vai trò tham chiếu cho cách kể chuyện bằng văn bản, thiết kế câu đố và hệ thống phân tích ngôn ngữ tự nhiên trong trò chơi. Việc mã nguồn được phát hành giúp các nhà nghiên cứu interactive fiction có cơ sở trực tiếp để phân tích kỹ thuật, cấu trúc dữ liệu và cơ chế chạy game trong môi trường gốc.

Sự kiện này mở ra nhiều hướng đi: các bản port sang nền tảng hiện đại, cải tiến trình thông dịch (interpreter), tạo công cụ xây dựng interactive fiction mới dựa trên cơ chế Zork, hoặc đơn giản là nghiên cứu phục hồi bản gốc cho mục đích bảo tồn. Vì giấy phép MIT cho phép sử dụng thương mại, các studio và nhà phát triển indie cũng có thể khai thác mã nguồn làm nền tảng cho sản phẩm thương mại, miễn tuân thủ điều khoản đơn giản của giấy phép.

Cộng đồng game cổ điển và những người hâm mộ interactive fiction dự đoán sẽ nhanh chóng phản hồi bằng các bản fork, bản vá lỗi và tài liệu bổ sung. Các tổ chức lưu trữ phần mềm lịch sử và thư viện kỹ thuật số cũng có thể tích hợp mã nguồn này vào bộ sưu tập nhằm giữ gìn di sản số cho thế hệ sau.

• Giấy phép: MIT — cho phép tái sử dụng rộng rãi với ít ràng buộc.
• Phạm vi: ba phần Zork I, II và III; chi tiết về tài sản liên quan (asset) và bản quyền âm nhạc, hình ảnh nếu có sẽ do thông báo chính thức nêu rõ.
• Ứng dụng thực tế: từ nghiên cứu lịch sử, giáo dục lập trình đến phát triển game mới và port.

Dù vậy, người dùng cần kiểm tra kỹ các chi tiết trong kho mã nguồn và các tệp đi kèm để xác minh phạm vi quyền được cấp, nhất là khi dự định dùng cho mục đích thương mại hoặc tích hợp vào dự án lớn.

Việc Microsoft công bố mã nguồn của Zork I–III dưới giấy phép MIT là một bước tiến quan trọng cho cả công tác bảo tồn lịch sử phần mềm và phát triển sáng tạo trong cộng đồng interactive fiction. Hành động này không chỉ giúp mở cửa cho việc nghiên cứu kỹ thuật và văn hóa trò chơi cổ điển mà còn trao quyền cho các nhà phát triển tận dụng, tái tạo và làm mới những tác phẩm đã định hình ngành game văn bản.

Nếu muốn tìm hiểu thêm, bạn có thể đọc bài viết tham khảo tại Ars Technica: https://arstechnica.com/gaming/2025/11/microsoft-makes-zork-i-ii-and-iii-open-source-under-mit-license/, tra cứu bối cảnh lịch sử tại Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Zork và khám phá kho lưu trữ interactive fiction tại IF Archive: https://ifarchive.org/.