KhoGameHub – Diễn đàn Công Nghệ & Gaming, nơi chia sẻ game PC, console, retro online và phần mềm hữu ích

Mỹ đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ tách và tinh chế đất hiếm để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc

Chính phủ Hoa Kỳ đang tăng tốc tài trợ cho các phương pháp hóa học mới nhằm tách và tinh chế các nguyên tố đất hiếm — nhóm kim loại quan trọng cho pin, nam châm vĩnh cửu trong động cơ điện, radar và nhiều ứng dụng quốc phòng khác. Động thái này phản ánh nỗi lo về an ninh chuỗi cung ứng: hiện Trung Quốc chiếm ưu thế trong khai thác và tinh luyện đất hiếm, khiến các nhà hoạch định chính sách ở Washington tìm cách phát triển năng lực nội địa và các đối tác thân cận hơn.

Chiến lược tài trợ và công nghệ mới

Thay vì chỉ tập trung vào khai thác mỏ, các khoản trợ cấp và hợp đồng nghiên cứu hướng nhiều tới phát triển “hóa học tách” mới — các dung môi, ligand và quy trình phân tách hiệu quả hơn, ít gây ô nhiễm hơn so với công nghệ truyền thống. Mục tiêu là thiết kế các phương pháp có thể vận hành an toàn ở quy mô công nghiệp, chi phí cạnh tranh và giảm nhu cầu chuyển nguyên liệu thô qua chuỗi cung ứng toàn cầu.

Giới chuyên gia và doanh nghiệp khởi nghiệp cho biết những đổi mới này có thể là bước ngoặt nếu được quy mô hóa: chúng hứa hẹn giảm bước xử lý phức tạp, tăng độ tinh khiết sản phẩm và hạn chế phát thải hóa chất độc hại — vốn là một yếu tố khiến nhiều nhà đầu tư tránh bỏ vốn vào ngành tinh luyện đất hiếm trước đây.

Tác động địa chính trị và kinh tế

Đầu tư của Washington không chỉ có ý nghĩa kinh tế. Ở góc độ địa chính trị, gia tăng năng lực tinh luyện đất hiếm trong nước và tại các đồng minh sẽ giảm thiểu rủi ro gián đoạn nguồn cung do căng thẳng thương mại hoặc các quyết định kiểm soát xuất khẩu. Điều này đặc biệt quan trọng cho lĩnh vực quốc phòng và ngành công nghiệp xe điện, nơi nhu cầu về nam châm và vật liệu từ tính đạt tiêu chuẩn cao đang tăng mạnh.

Bên cạnh nguồn lực tài trợ, chính phủ cũng khuyến khích hợp tác giữa phòng thí nghiệm quốc gia, trường đại học và doanh nghiệp tư nhân để đẩy nhanh quá trình thương mại hóa. Những chương trình này thường đi kèm điều kiện minh bạch về môi trường và an toàn, nhằm tránh lặp lại các sai lầm môi trường từng xảy ra trong lịch sử khai thác khoáng sản.

Thách thức còn đó

Dù có nhiều kỳ vọng, con đường giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc không dễ. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng tinh luyện tốn nhiều vốn, cần thời gian để đạt công suất và phải đối mặt với chi phí nhân công và tuân thủ môi trường cao hơn tại Mỹ. Ngoài ra, một số bước trong chuỗi giá trị vẫn cần nguyên liệu thô từ nước ngoài cho đến khi các mỏ mới hoặc nguồn tái chế đáp ứng được nhu cầu.

Người quan sát cho rằng, thành công dài hạn sẽ dựa vào việc cân bằng giữa kích thích tài chính, chính sách công nghiệp thông minh và đối tác quốc tế đủ tin cậy để chia sẻ rủi ro đầu tư.

Kết luận ngắn

Việc Washington đổ tiền vào nghiên cứu và thương mại hóa các phương pháp hóa học mới cho đất hiếm là một bước đi chiến lược nhằm củng cố chuỗi cung ứng và giảm tính dễ tổn thương trước sự thống trị của Trung Quốc. Dù còn nhiều rào cản về chi phí, môi trường và thời gian, nỗ lực này có thể thay đổi cán cân cung-cầu trong dài hạn nếu các công nghệ được chứng minh hiệu quả và có thể mở rộng quy mô.

Đọc thêm tại: TechSpot, các phân tích liên quan trên Reuters và tài liệu chính thức của Bộ Năng lượng Mỹ: energy.gov. Thêm tài liệu chuyên sâu về nguyên tố đất hiếm: Nature – rare-earth elements.