KhoGameHub – Diễn đàn Công Nghệ & Gaming, nơi chia sẻ trò chơi PC, Console, Retro online và phần mềm hữu ích

Biến đổi khí hậu đã bắt đầu nâng mực nước toàn cầu, nhưng câu hỏi then chốt với nhà quản lý đô thị, nhà đầu tư và cư dân ven biển không chỉ là "liệu có xảy ra?" mà là "khi nào và ở mức độ nào?". Những thay đổi này không chỉ phụ thuộc vào lượng khí nhà kính chúng ta thải ra trong vài thập kỷ tới, mà còn bị chi phối bởi các quá trình vật lý phức tạp ở các tảng băng lớn, sự giãn nở nhiệt của nước biển và chuyển động địa chất tại địa phương.

Mực nước biển dâng lên khi nước biển giãn nở do ấm lên và khi băng trên đất liền — từ các sông băng nhỏ đến băng ở Greenland và Nam Cực — tan chảy vào đại dương. Trong ngắn hạn (vài thập kỷ tới), nhiệt độ đại dương và sự tan chảy của băng rãnh nhỏ sẽ là yếu tố chủ đạo, dẫn đến mức tăng từng phần mét ở nhiều kịch bản khí hậu. Trong dài hạn (vài thế kỷ đến thiên niên kỷ), sự mất ổn định của băng ở Nam Cực có thể thêm vài mét hoặc hơn, nhưng quy trình này chứa nhiều bất định khoa học.

Các ước tính dự báo sử dụng kịch bản phát thải khác nhau: dưới kịch bản giảm mạnh khí thải, mức tăng toàn cầu đến cuối thế kỷ có thể giới hạn ở vài chục đến dưới một mét; trong kịch bản phát thải cao, con số này có thể tiến về một mét hoặc hơn. Quan trọng là nhiều khu vực đã “cam kết” tăng mực nước trong tương lai dù cho phát thải có giảm, vì hệ thống băng và đại dương cần thời gian rất dài để phản ứng hoàn toàn.

Những dự báo có biên độ rộng phần lớn do chưa hiểu rõ hoàn toàn các cơ chế ở rìa tảng băng Nam Cực. Các quá trình như sự không ổn định tấm băng biển (marine ice sheet instability) và sự gãy vỡ vách băng (marine ice cliff instability) có thể làm gia tăng tốc độ mất băng theo cách phi tuyến tính. Nếu một hoặc nhiều khu vực lớn của băng Tây Nam Cực bị sụp đổ nhanh, mức nước biển có thể tăng nhanh hơn nhiều so với dự đoán truyền thống — và điều này có thể xảy ra trong vài thế kỷ chứ không phải vài thiên niên kỷ.

Mực nước biển toàn cầu chỉ là một phần của câu chuyện. Mực nước ở bờ biển phụ thuộc thêm vào hiện tượng đồng chuyển (isostatic adjustments), sụt lún đất đô thị, dòng hải lưu và gió địa phương. Kết quả là một số thành phố trải nghiệm ngập lụt lớn hơn nhiều so với trung bình toàn cầu. Đối với người làm quy hoạch, câu hỏi "khi nào" còn phụ thuộc vào ngưỡng rủi ro họ chấp nhận: những thay đổi trong thập kỷ tới đã đủ để yêu cầu nâng đê và điều chỉnh hệ thống thoát nước; những kế hoạch cho một thế kỷ nên tính tới kịch bản nhiều thập kỷ đến một mét; còn tầm nhìn vài trăm năm phải xét đến các khả năng triệt để hơn.

• Các báo cáo tổng hợp như báo cáo của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC) cung cấp khung kịch bản và phạm vi bất định.
• Các công cụ địa phương như bản đồ dự báo mực nước biển của NOAA hay Climate Central giúp chuyển số liệu toàn cầu thành rủi ro địa phương.
• Các bài báo khoa học và phân tích sâu, cùng với các bài tường thuật truyền thông, giúp nắm rõ tiến triển nghiên cứu về băng Nam Cực và kịch bản cực đoan.

Đọc thêm: Bài gốc trên Wired, IPCC, NASA Sea Level, NOAA Sea Level Rise Viewer và Climate Central.

Mực nước biển sẽ tiếp tục dâng; thời điểm và tốc độ phụ thuộc vào tương lai phát thải và những tiến triển khoa học về các tảng băng lớn. Trong ngắn hạn, nhiều khu vực đã và sẽ trải nghiệm các biến động rõ rệt đòi hỏi hành động thích ứng. Trong dài hạn, các kịch bản cực đoan vẫn là khả năng có thật và yêu cầu lập kế hoạch có tầm nhìn lớn hơn, kết hợp dữ liệu khoa học mới nhất với đánh giá rủi ro địa phương.